Een reclameman en een ingenieur richten Test Achats op om mensen correct te infomeren over de nieuwe toestellen die op de markt komen.

‘Wij testen elk jaar meer dan 5000 producten in labs, op alle criteria die interessant kunnen zijn voor een gebruiker. De beste krijgen een label van Beste van de Test, Beste Koop, Groene Keuze of Meest Betrouwbare Merk’, zegt Jorge Peeters, die aan het hoofd van onze testers staat. ‘Zo’n label geeft je tot in de winkel houvast bij je aankoopbeslissingen.’

In het allereerste Test Achats-magazine (enkel in het Frans) staat te lezen hoe fijn balpennen schrijven, hoe vlot de inkt doorloopt en vooral: hoeveel het gebruik per geschreven kilometer tekst kost.

Het allereerste nummer van de Nederlandstalige Test Aankoop pakt uit met een kookpottentest.

‘Test Aankoop is er om het publiek te informeren over de nieuwe producten op de markt, te ijveren om hun kwaliteit te verbeteren en de marktwerking beïnvloeden ten voordele van de consument’, schrijven de stichters in hun manifest.

“Het is niet aan producenten en overheden om de prijzen voor koffie, chocolade, margarine, huishoudproducten en geneesmiddelen vast te leggen,” zeggen de 5000 leden van Test Aankoop in een enquête. Die uitspraak legde de kiem voor het afschaffen van de vaste prijzen en dus voor concurrentiëlere markten waarin je prijzen vrij kunt vergelijken. 

Test Aankoop lanceert Test Budget. Later volgen Test Recht (1974), Budget Hebdo (1981) en Test Gezond (1994).

 ‘Dat zorgde voor strengere normen, en een verbetering van de kwaliteit van vis die tot op vandaag nog steeds merkbaar is,’ zegt Armand De Wasch, toendertijd algemeen directeur van Test Aankoop.

Een enquête over te dure rechtsgang leidt tot de oprichting van geschillencommissies, onder meer in de reissector en de bouw, die disputen regelen buiten de rechtszaal. “De 140 consumenten die in 2021 naar de commissie Bouw kwamen, ontsnapten niet alleen forse advocatenkosten, maar ook aan hoge kosten voor het aanstellen van rechtbankexperts”, zegt Geert Coene, die voor Test Aankoop de commissie voorzit.

Test Aankoop bundelt de krachten met andere consumentenorganisaties in International Research and Testing (ICRT). “We voeren jaarlijks 45 doorgedreven testen uit voor Test Aankoop, die € 2,7 miljoen kosten”, zegt Niels Ebbe Jacobsen, de CEO van ICRT. “Niet zelden passen fabrikanten hun producten aan onze bevindingen aan. We kunnen dus met zekerheid zeggen dat we de markt beter maken.”

Het eerste (maar zeker niet het laatste) onderzoek van Test Aankoop naar de torenhoge energieprijzen overtuigt de overheid dat controle-organen noodzakelijk zijn.

“Geknoei met facturen in labs kost Belgische overheid 15 miljard frank (€372 miljoen)”, kopt Test Aankoop.

“Overfactureren bleek een courante praktijk en vaak waren de meetresultaten foutief”, zegt Euroconsumers-bestuurder Guido Adriaenssens, toen onderzoeker in het dossier. De artsensyndicaten spanden een rechtszaak aan, maar verloren. Finaal legde de overheid frequentere kwaliteitscontroles op, een betere manier van factureren en strakkere budgetten voor klinische biologie, met een sanering van de sector tot gevolg. Ons onderzoek heeft de cowboys uit de wereld van de klinische labs gehaald.”

Voortaan kunnen mensen met hun vragen over pakweg telecom, energie of garantie terecht bij de ombudsdienst van Test Aankoop. “Vandaag beantwoordt dat team van 150 advocaten en experten in financiën en verzekeringen, energie, belastingen, kredieten of producten elk jaar 450.000 specifieke vragen van onze leden”, zegt Glenn Moolenschot, het hoofd van de dienst. “We merken elke dag dat iedereen zijn eigen, specifieke verhaal heeft. En al die individuele verhalen verdienen een specifiek antwoord op maat.”

Test Aankoop bundelt structureel de krachten met zusterorganisatie OCU in Spanje, en later (1989) met Altroconsumo in Italië en DecoProteste (1990) in Portugal. In 2002 richten de organisaties samen ProTeste op, een consumentenvereniging in Brazilië.

‘Frituren zorgt voor schadelijke afvalstoffen die de kwaliteit aanvreten van je frituurvet. Sinds we dat vaststelden in onze tests, hebben fabrikanten de kwaliteit van frituurvetten en -oliën spectaculair verbeterd’, zegt voedingsspecialiste Katrien Renders van Test Aankoop. ‘Maar we hebben de Belg ook geleerd om vaker het vet te verversen en juist lang genoeg te bakken op de juiste temperatuur. Allemaal met betere frietjes tot gevolg.’

Een onderzoek van Test Aankoop brengt aan het licht dat 1 op de 4 hamburgers in de handel teveel hormonen bevatten. Het onderzoek is het sein voor de overheid om zijn controles naar hormonen in vlees op te schroeven.

Dankzij de zwarte lijst van slinkse verkoopstechnieken geeft de wet op de handelspraktijken consumenten munitie tegen agressieve of misleidende verlopers. Dat maakt het makkelijker om je verkoop te annuleren wanneer je vaststelt dat je een kat in een zak hebt gekocht. Test Aankoop had een doorslaggevende stem in de debatten de wetgeving.

‘Mijn Audi levert niet de prestaties die de verkoper heeft beloofd’, zei een man aan de adviesdienst. ‘Maar die verkoper wil niet horen dat er met de technische specificaties geknoeid is.’  We raadden de man aan een expert aan te stellen en de rechter te vragen om de verkoop te ontbinden. Achter de schermen gaven we hem de hele procedure lang advies, en hij kreeg uiteindelijk ook gelijk.

Test Aankoop rondt de kaap van de 331000 leden. Het hoogste aantal ooit. Daarmee is 1 Belg op de 30 lid van de consumentenorganisatie.

Dankzij de tussenkomst van Testaankoop ben je voortaan beter beschermd wanneer je een hypothecaire lening neemt. De variabele rente in een krediet kan maximaal verdubbelen. Bij vaste rentes wordt de wederbeleggingsvergoeding ingeperkt van 6 maanden tot 3 maanden. Daardoor wordt het bij lage rentes interessanter om je lening te herfinancieren.

‘Een geagiteerde man vertelde ons dat een gerechtsdeurwaarder de volgende dag zijn hele hebben en houden in de openbare verkoop zou doen’, zegt Anja Thienpont van de adviesdienst. “Mijn collega belde de deurwaarder terwijl ik hem aanraadde toch een deel van zijn schuld te betalen. Enkele uren later had ik hem weer aan de lijn met bedankingen en verontschuldigingen: de inbeslagname was opgeschort.’

“Vrouwen betalen meer dan mannen om zich te laten verzekeren.” Dat blijkt uit een grootscheeps onderzoek van Test Aankoop in 1995. De vaststelling leidt tot klachten en veroordelingen, en in 2012 worden de praktijken bij wet verboden.

Test Aankoop sleept ING voor de rechter over 16 onrechtmatige clausules in zijn bankencontracten. “Als je bij diefstal of verlies van je bankkaart geen aangifte deed bij de politie en ING niet schriftelijk en binnen de 24 uur op de hoogte bracht, werd je verdacht van ‘grove nalatigheid’ en aansprakelijk voor je verliezen’, stelde de onderzoekster in het dossier vast. ‘Toen de rechter ons gelijk gaf op 12 van de 16 klachten, verbeterde hij van de weeromstuit de bescherming van de klant.’

“In 1999 benoemde premier Guy Verhofstadt Magda Aelvoet als allereerste minister voor consumentenzaken. Dat gaf ons een vaste plek in de regeerakkoorden en het politieke discours, maar ook een hefboom om consumentenproblemen op te lossen’, geeft CEO Ivo Mechels van Euroconsumers aan. ‘Onder meer bij de sanering van de markt voor tweedehandsauto’s en de invoering van de Car-Pass was die politieke lijn cruciaal.’

‘Heel mijn huis is grijs’, mopperde de dame tegen juridisch adviseur William Decoster. Ze had geurige kaarsjes gekocht bij de speciaalzaak in de buurt, maar na een paar avonden bij kaarslicht begon haar witte hondje grauw uit te slaan en werden witte muren grijs. De kaarsen stootten teveel roet uit en legden een grijze laag over het hele huis. ‘Op onze vraag heeft de verkoper de schade vergoed: de dame heeft op zijn kosten haar woonkamer laten overschilderen en het hondje mocht naar de kapper voor een witte coupe.’

“Het Federaal Voedselagentschap, opgericht na de dioxinecrisis, kwam er omdat wij het eisten’, zegt Joost Vandenbroucke, hoofd van het team dat onderzoeken over gezondheid en voeding voert. “Het FAV controleert beter de kwaliteit van het voedsel in winkelrekken en eetgelegenheden, wat finaal leidt tot voeding van een betere kwaliteit.”

‘Elke week krijg ik ongevraagd een reclameboekje voor seksartikelen in de bus’, zuchtte de man. ‘Kunnen jullie het voor me opzeggen?’ Van de uitgever kregen we geen gehoor. Van het ministerie van Volksgezondheid wel. Bleek dat het boekje vol onwettige reclame stond voor potentiepillen. Gevolg: boekje uit de handel, bedrijf failliet, probleem opgelost. Tot het ministerie belde met het vriendelijke verzoek om hen nooit meer rechtstreeks te contacteren.’

‘Een vertrouwensband met je arts is cruciaal. Dat iedereen zelf zijn arts moest kunnen kiezen, stond daarom altijd hoog op onze agenda’, legt arts-expert Martine Van Hecke uit. Je arts vrij kiezen wordt sinds 2002 gegarandeerd in de wet op patiëntenrechten, waarvan Test Aankoop mee aan de wieg stond. ‘Die clausule helpt je bovendien besparen, want plots kon je kiezen voor een geconventioneerde (en dus goedkopere) dokter. Of ze laat je kiezen voor kwaliteit en ervaring als ik naar het ziekenhuis moet.’

Vóór Test Aankoop ermee begon, werden kinderzitjes amper getest. Toen het ene na het andere kinderzitje buisde voor onze test, maakten invoerders hun bestelling van kinderzitjes afhankelijk van de resultaten van onze tests. “Zo hebben we de markt gevormd”, zegt Leo Muyshondt, die de tests al jaren in goede banen leidt. “Daardoor zijn vandaag onze kinderen veiliger en beter af.”

In 2004 lanceerde Test Aankoop een modelcontract voor vastgoedmakelaars, het eerste in een lange rij. Modelcontracten leggen klaar en duidelijk de rechten van de twee partijen vast, zonder een van de twee te bevoordelen. Ze worden uiteraard getoetst aan de consumentenwetgeving en upgedatet bij elke wetswijzing. Ze bieden juridische bescherming op jouw maat’, zegt Vincent Labarre, die het team van juridische experten leidt.

Mystery shoppings naar laakbare verkoopspraktijken bij energieleveranciers leidden tot een gedragscode die de deur-aan-deurverkoop aan banden legde en afspraken maakte over transparantie van prijzen. “Daardoor moet een energieleverancier je elk jaar het goedkoopste tarief doorgeven. Hij moet onder meer zijn offertes simuleren op basis van je werkelijke verbruik, verhogingen van je voorschot motiveren en betalingen opschorten wanneer je je factuur betwist”, zegt energiespecialist Jordi Van Paemel van Test Aankoop, “. De gedragscode zorgt voor betere informatie voor, en bescherming van de consument.”

‘Als je ouder wordt dan de sterftetafels voorspellen, betaal je méér voor je uitvaartverzekering dan je nabestaanden terugkrijgen’, stelde Test Aankoop vast. We kwamen voor verschillende van onze leden tussen bij de uitvaartverzekeraars, en kregen het voor mekaar dat ze geen premies meer moesten betalen, maar toch het beloofde bedrag zouden krijgen bij overlijden.

Uit een onderzoek van Test Aankoop blijkt dat elektroketens als Krefel wel heel gemakkelijk kredieten (soms tegen stevige intresten) aan hun klanten toekennen, en zelfs kopers in de miserie steken. Een pleidooi voor strakker toezicht leidt finaal tot de wet op het consumentenkrediet en legt zowel het toekennen van zulke kredieten als het niveau van de intresten aan banden.

‘Om gezond te eten, moet je weten wat je eet’, vindt voedingsexperte Sigrid Lauryssen. ‘De etiketten zijn als identiteitskaart van voedingsproducten dus cruciaal. Ze moeten allergie-opwekkende elementen vermelden, voedingswaardes, maar ook of het product ontdooid is, aangelengd of gemaakt met vervangende producten. Dat de Nutri-Score je vandaag helpt om de gezondste producten van het gamma te kiezen, is grotendeels te danken aan de transparantie die voedingsproducenten in de loop der jaren opgelegd is.’

‘Een wanhopige abonnee probeerde al maanden zijn schrijnwerker zover te krijgen om een binnendeur die bij de installatie beschadigd was geraakt, te laten vergoeden’, vertelt Bert De Bock van de adviesdienst. ‘De leverancier gaf geen kik, tot we onze juristen de onderhandelingen lieten voeren. Meteen na onze tussenkomst werd hij vergoed voor het volledige bedrag. Ik kwam later zijn zoon tegen op een feestje: zijn pa is sindsdien een onvoorwaardelijke fan van Test Aankoop.’

‘Hypothecaire leningen koppelen aan tak-21 of Tak-23-verzekeringen was een tijdlang in de mode. In zo’n constructie houden huiseigenaars hun afbetaling laag: ze betalen alleen de intresten, de hoofdsom van de lening wordt op eindvervaldag afgetrokken van hun spaarverzekering. Maar ze bleven vaak met een kater zitten: het rendement van de spaarverzekering is aan het einde veel te laag, zeker als die, zoals bij een Tak-23 de gevolgen draagt van een slechte beurs. We hebben talloze leden overtuigd om niet voor zo’n product te kiezen, of om te switchen als ze er al een hadden.’

Onder impuls van Test Aankoop worden verzekeringspolissen jaarlijks opzegbaar. “Daarvoor sloten verzekeringsmaatschappijen en hun makelaars vooral contracten met lange looptijd af. Klanten konden dus niet veranderen van verzekeraar wanneer op de markt betere en/of goedkopere polissen opdoken. De mogelijkheid om elk jaar je verzekering op te zeggen, zorgt dat de markt kan spelen. Ze zorgt dat verzekeraars hun best doen om te scoren in de markt, zodat ze hun klanten niet verliezen”, zegt toenmalig directeur Roland Counye.

“Volgens een Europese verordening uit 2004 heeft een passagier recht op een bedrag dat kan oplopen tot €600 wanneer zijn vlucht meer dan 3 uur vertraging oploopt”, zegt reisexperte Anne Moriau van Test Aankoop. “Toen Thomas Cook Airlines weigerde om de wettelijk verplichte schadevergoeding op te hoesten voor de passagiers van de fors vertraagde vlucht HQ 1509 tussen Tenerife en Brussel, dwong Test Aankoop dat recht voor hen af voor de rechter. Passagiers kregen hun geld en luchtvaartmaatschappijen doen sindsdien steeds minder moeilijk over schadevergoedingen bij vertragingen of afgelaste vluchten.”

’Onze crashtests hebben 135.000 levens gered’, becijfert autospecialist Steve Mestdagh van Test Aankoop. ‘In 3200 crashtests hebben we met Euro NCAP 95% getest van de nieuwe wagens die verkocht worden. Sinds we in 1997 ernstige veiligheidsrisico’s blootlegden bij enkele populaire familiewagens worden auto’s op een heel andere manier ontworpen om te kunnen voldoen aan de strenge veiligheidsnormen. Waardoor ongevallen vermeden worden, of minder zware gevolgen hebben.’

Beter consumeren begint bij duurzamer kopen, en herstellen waar het kan. Het Europese ShaRepairproject, waarin Test Aankoop een voortrekkersrol opneemt, leert je toestellen herstellen en problemen verhelpen voor je naar de winkel holt. Goed voor het milieu én je portemonnee.